Nikkie Asia’nın haberine göre Türkiye ve Fransa Orta Asya’da nüfuzunu genişletmek istiyor.
Türkiye öncülüğündeki Türk Devletleri Teşkilatı 10’uncu zirvesini cuma günü Kazakistan’ın başkenti Astana’da gerçekleştirdi. 2021 yılında yeniden adlandırılarak güçlendirilen Türk dili konuşulan ülkeler grubunda Azerbaycan ile eski Sovyet devletleri Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan da yer alıyor.
Zirvede liderler, daha geniş ekonomik, siyasi, güvenlik ve kültürel işbirliği çağrısında bulunan 12 geniş kapsamlı belgeyi kabul etti. İsrail ile Hamas arasındaki savaşta derhal ateşkes çağrısında bulundular ve Gazze’de meydana gelen çok sayıda sivil ölümüyle ilgili derin endişelerini dile getirdiler; Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bunu “eşi görülmemiş bir insanlık trajedisi” olarak nitelendirdi.
Grup, Çin ile Avrupa arasında bir ulaşım yolu olan Orta Koridor’un geliştirilmesini ve bunun planlanan kuzey-güney rotasıyla entegrasyonunu destekledi. Kültürel alanda Erdoğan, tüm Türk dilleri için tek bir ortak alfabenin benimsenmesini önerdi.
Zirveye Türkmenistan ve Macaristan liderleri de gözlemci olarak katıldı.
Orta Asya’nın beş ülkesi – Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan – Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla bağımsızlıklarını kazandılar. Avrasya kıtasında stratejik açıdan önemli, merkezi bir konumda bulunuyorlar, Çin ve Rusya sınırında yer alıyorlar ve zengin yer altı kaynaklarına sahipler. Bu ülkeler Rusya ile yakın siyasi ve güvenlik bağlarını sürdürdüler. Çin, Kuşak ve Yol altyapı girişimiyle bölgede ekonomik ilerlemeler kaydetti.
Ancak Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra Moskova’nın buradaki etkisi hızla azaldı. Azerbaycan’ın 2020 Dağlık Karabağ zaferi de Türkiye’nin askeri desteğiyle kazandığı etkili zafer de bölgesel dengeleri değiştirdi.
“TÜRKİYE BÖLGESEL BİR GÜÇ OLARAK YÜKSELİYOR”
Türkiye’nin bölgesel bir güç olarak yükselişiyle birlikte Erdoğan, Ankara’nın Orta Asya’daki nüfuzunu genişletmek için bu jeopolitik değişimlerden yararlanmaya yöneldi. Tarihi, dini ve kültürel bağlarla birbirine bağlı bir “Türk dünyası” fikrini savundu.
Rusya’nın gerilemesinin ardından Batı nüfuz kazanma arayışına girdi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, çarşamba ve perşembe günleri Kazakistan ve Özbekistan’ı ziyaret ederek dokuz yıl sonra ilk kez ziyaret etti. Ülke liderleri kaynaklar, enerji, siyaset ve eğitim gibi alanlarda işbirliğini derinleştirme konusunda anlaştılar. Macron, Orta Asya’yı Rusya’dan ayırma yönündeki diplomatik hedefini gizlemiyor. Çarşamba günü Kazakistan Devlet Başkanı Kassym-Jomart Tokayev ile yaptığı görüşmede Tokayev, Fransa ile ilişkilerin güçlendirilmesi çağrısında bulundu.
“MACRON, ORTA ASYA’YI RUSYA’DAN AYIRMA YÖNÜNDEKİ DİPLOMATİK HEDEFİNİ GİZLEMİYOR”
Batı’dan ekonomik destek almak isteyen Kazakistan, Rusya’ya uyguladığı yaptırımlarda işbirliği yapma isteğini ortaya koydu. Kazak hükümeti 19 Ekim’de aralarında askeri amaçlarla kullanılabilecek elektronik parçaların da bulunduğu 106 ürünün Rusya’ya ihracatını askıya aldığını duyurdu.
patronlardunyasi.com
